Παύλος Ξηραδάκης: Ανάγκη για ένα νέο σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο αντίστοιχο της ναυτιλίας μας

Ακο­λου­θεί η συνέ­ντευ­ξη με τον Παύ­λο Ξηρα­δά­κη, Πρό­ε­δρο του ΔΣ της Ελλη­νι­κής Ένω­σης πλοιο­κτη­τών ρυμουλ­κών, ναυα­γο­σω­στι­κών, αντιρ­ρυ­πα­ντι­κών & πλοί­ων υπο­στή­ρι­ξης υπε­ρά­κτιων εγκαταστάσεων

Η Ελλη­νι­κή Ένω­ση Πλοιο­κτη­τών Ρυμουλ­κών, Ναυα­γο­σω­στι­κών και Αντιρ­ρυ­πα­ντι­κών Πλοί­ων δημιουρ­γή­θη­κε το έτος 1980 με έδρα τον Πει­ραιά. Από τη σύστα­σή της, ανα­πτύ­χθη­κε με στα­θε­ρά βήμα­τα και ανα­γνω­ρί­σθη­κε ως ο πλέ­ον αξιό­πι­στος εκπρό­σω­πος των πλοιο­κτη­τών ρυμουλ­κών και ναυα­γο­σω­στι­κών πλοί­ων στην Ελλάδα.

Σκο­πός της είναι η δια­φύ­λα­ξη, προ­ώ­θη­ση, προ­στα­σία και ανά­πτυ­ξη των πάσης φύσε­ως συμ­φε­ρό­ντων των μελών της και εν γένει των πλοιο­κτη­τών των ελλη­νι­κών ρυμουλ­κών και ναυα­γο­σω­στι­κών πλοί­ων, καθώς και των πλοί­ων γενι­κής υπο­στή­ρι­ξης (εφο­δια­στι­κά, αντιρ­ρυ­πα­ντι­κά, πλοία πετρε­λαϊ­κών εξο­ρύ­ξε­ων, καλω­δια­κά πλοία και κάθε άλλο πλοίο που παρέ­χει ειδι­κή συν­δρο­μή σε εργα­σί­ες ρυμούλ­κη­σης, επι­θα­λάσ­σιας αρω­γής, ναυα­γιαί­ρε­σης και αντιρ­ρύ­παν­σης, καθώς και στις υπε­ρά­κτιες δρα­στη­ριό­τη­τες εκμε­τάλ­λευ­σης κοι­τα­σμά­των πετρε­λαί­ου και φυσι­κού αερίου.
Ακο­λου­θεί η ενδια­φέ­ρου­σα συνέ­ντευ­ξη με τον πρό­ε­δρο της Ένω­σης κ. Παύ­λο Ξηραδάκη.

ΝΑΥΣ: Κύριε Πρό­ε­δρε πρό­σφα­τα ανα­φερ­θή­κα­τε σε «θαλάσ­σιους Γίγα­ντες» οι οποί­οι προ­σο­μοιά­ζουν σε «πλω­τούς ουρα­νο­ξύ­στες», ανα­φε­ρό­με­νος στο περι­στα­τι­κό του Ever Given και τις σύγ­χρο­νες προ­κλή­σεις που προ­κύ­πτουν στο θαλάσ­σιο δίκτυο μετα­φο­ρών. Πόσο θα πρέ­πει να μας ανη­συ­χή­σει αυτό το πρό­σφα­το περι­στα­τι­κό στη διώ­ρυ­γα του Σουέζ;

Π. Ξ.: Δεν υπάρ­χει αμφι­βο­λία πως ο εγκλω­βι­σμός του πλοί­ου Ever Given στη Διώ­ρυ­γα του Σου­έζ πρέ­πει να λει­τουρ­γή­σει ως χρή­σι­μο μάθη­μα. Το συγκε­κρι­μέ­νο περι­στα­τι­κό απο­τε­λεί αδιαμ­φι­σβή­τη­τα μία κλή­ση αφύ­πνι­σης για όλους, καθώς οι συνέ­πειες και τα προ­βλή­μα­τα που ελλο­χεύ­ουν σε παρό­μοια περι­στα­τι­κά είναι και μεγά­λα και σημαντικά.
Η αλή­θεια βεβαί­ως είναι πως προει­δο­ποι­η­τι­κές «κλή­σεις» με ανά­λο­γα περι­στα­τι­κά έχουν υπάρ­ξει και στο παρελ­θόν με αντί­στοι­χα σε μέγε­θος πλοία εμπο­ρευ­μα­το­κι­βω­τί­ων. Επι­πλέ­ον αξί­ζει να σημειώ­σου­με τα πολύ σοβα­ρά περι­στα­τι­κά πυρ­κα­γιών που έχουν εκδη­λω­θεί τα τελευ­ταία χρό­νια στα πλοία εμπο­ρευ­μα­το­κι­βω­τί­ων, λόγο του αριθ­μού αλλά και των δια­φο­ρε­τι­κών τύπου φορ­τί­ων που μετα­φέ­ρο­νται σε αυτά. Η ανά­πτυ­ξη αυτών των θαλάσ­σιων γιγά­ντων είναι ραγδαία και πρω­το­φα­νής, όχι μόνο για τη μετα­φο­ρά των εμπο­ρευ­μά­των-κοντέι­νερς αλλά και για την του­ρι­στι­κή κίνη­ση. Τα σύγ­χρο­να κρουα­ζιε­ρό­πλοια που κατα­φθά­νουν στα μεγά­λα λιμά­νια και τους δημο­φι­λείς του­ρι­στι­κούς προ­ο­ρι­σμούς είναι υπερ­με­γέ­θη, θυμί­ζουν πλω­τές πόλεις, πολ­λα­πλα­σιά­ζο­ντας τις απαι­τή­σεις για την παγκό­σμια ναυ­σι­πλο­ΐα. Μέσα σε μία δεκα­ε­τία περά­σα­με σε πλοία με μήκος 400 μέτρα και ύψος 60 μέτρα από την επι­φά­νεια της θάλασ­σας, δια­στά­σεις όσο τέσ­σε­ρα γήπε­δα ποδο­σφαί­ρου. Ο πήχης ανε­βαί­νει συνεχώς.
Ταυ­τό­χρο­να όμως η ανά­πτυ­ξη των απα­ραί­τη­των υπο­δο­μών υπο­δο­χής, φιλο­ξε­νί­ας και δια­χεί­ρι­σης της κυκλο­φο­ρί­ας τους δεν ακο­λου­θεί την εξέ­λι­ξη αυτών των πλοί­ων και τις σύγ­χρο­νες προ­δια­γρα­φές. Το παρά­δειγ­μα του Ever Given ανέ­δει­ξε για μία ακό­μη φορά την επι­τα­κτι­κή ανά­γκη ανα­βάθ­μι­σης των λιμα­νιών, δημιουρ­γί­ας νέων σύγ­χρο­νων και ασφα­λών υπο­δο­μών υπο­δο­χής, υλο­ποί­η­σης των ανα­γκαί­ων τεχνι­κών έργων αλλά και σύγ­χρο­νων δια­δι­κα­σιών και θαλάσ­σιων υπη­ρε­σιών, που παρέ­χουν ασφά­λεια για τις ανθρώ­πι­νες ζωές, τα πλοία, τα λιμά­νια αλλά και για το θαλάσ­σιο περιβάλλον.

ΝΑΥΣ: Η χώρα μας, τόσο ως εμπο­ρευ­μα­τι­κό κέντρο όσο και ως του­ρι­στι­κός προ­ο­ρι­σμός, παρου­σιά­ζει αυξη­μέ­νη θαλάσ­σια κίνη­ση. Πού βρι­σκό­μα­στε στο πεδίο δια­χεί­ρι­σης αυτής; Τι πρέ­πει να γίνει;

Π. Ξ.: Ιδιαί­τε­ρα για την πατρί­δα μας πρό­κει­ται για μία τερά­στια επεί­γου­σα πρό­κλη­ση, η οποία δεν μπο­ρεί να περι­μέ­νει άλλο. Η γεω­πο­λι­τι­κή θέση αλλά και οι δύο βασι­κές συνι­στώ­σες της εθνι­κής οικο­νο­μί­ας– ναυ­τι­λία και του­ρι­σμός — απο­τε­λούν κύριους λόγους εθνι­κής σημα­σί­ας για την ανά­πτυ­ξη των ανα­γκαί­ων υπο­δο­μών στις Ελλη­νι­κές θάλασσες.
Αρκεί να ανα­λο­γι­στού­με πως από τις Ελλη­νι­κές θάλασ­σες διέρ­χο­νται κάθε χρό­νο χιλιά­δες πλοία των δια­στά­σε­ων που προ­α­να­φέ­ρα­με, ακό­μα και μεγα­λύ­τε­ρων – δεξα­με­νό­πλοια και υπερ-κρουα­ζιε­ρό­πλοια –, και τα Ελλη­νι­κά λιμά­νια τα υπο­δέ­χο­νται και τα φιλο­ξε­νούν όλο το χρό­νο. Με δεδο­μέ­νη αυτήν την αυξη­μέ­νη κίνη­ση των μεγα­λύ­τε­ρων πλοί­ων η συν­δρο­μή των ρυμουλ­κών στον από­πλου και κατά­πλου των θαλάσ­σιων αυτών γιγά­ντων είναι κομ­βι­κής σημα­σί­ας και τα Ελλη­νι­κά ρυμουλ­κά και ναυα­γο­σω­στι­κά με αυτα­πάρ­νη­ση και σε αντί­ξο­ες συν­θή­κες φέρουν εις πέρας καθη­με­ρι­νά αυτό το έργο. Είναι όμως πλέ­ον και­ρός να απο­κτή­σου­με και στη χώρα μας ένα σύγ­χρο­νο θεσμι­κό πλαί­σιο και στό­λο τέτοιων πλοί­ων. Αρκεί να σημειώ­σου­με πως ο μέσος όρος ηλι­κί­ας αυτών των σκα­φών στην χώρα μας είναι διπλά­σιος αυτού της ΕΕ και ο εξο­πλι­σμός δεν έχει ανα­νε­ω­θεί στον βαθ­μό που απαιτείται.
Στο πλαί­σιο αυτό βρι­σκό­μα­στε σε συνε­χή και συστη­μα­τι­κή συνερ­γα­σία με την πολι­τι­κή ηγε­σία του Υπουρ­γεί­ου Ναυ­τι­λί­ας και Νησιω­τι­κής πολι­τι­κής για την έκδο­ση των νέων σύγ­χρο­νων προ­δια­γρα­φών για τα ρυμουλ­κά πλοία. Από την πλευ­ρά μας έχου­με κατα­θέ­σει εμπε­ρι­στα­τω­μέ­νο σχέ­διο και συγκε­κρι­μέ­νες προ­τά­σεις για τις προ­δια­γρα­φές, βάσει διε­θνών δεδο­μέ­νων και μελε­τών. Ειδι­κά όσον αφο­ρά στις προ­δια­γρα­φές των ρυμουλ­κών έχου­με προ­χω­ρή­σει ήδη σε συνερ­γα­σία με το Εθνι­κό Μετσό­βιο Πολυ­τε­χνείο σε ειδι­κή μελέ­τη, την οποία και έχου­με κατα­θέ­σει στο Υπουρ­γείο, ώστε να συν­δρά­μου­με σε αυτήν την προσπάθεια.
Προ­δια­γρα­φές που θα ενι­σχύ­σουν άμε­σα την ασφά­λεια λιμέ­νων και θαλασ­σών, οι οποί­ες ενό­ψει και της επερ­χό­με­νης του­ρι­στι­κής περιό­δου, είναι εξαι­ρε­τι­κά κρί­σι­μο να προ­χω­ρή­σουν άμε­σα, γιατί:
Πρώ­τον είναι θέμα ασφά­λειας. Ασφά­λειας των λιμα­νιών μας για τη θωρά­κι­ση της απρό­σκο­πτης εμπο­ρευ­μα­τι­κής και του­ρι­στι­κής λει­τουρ­γί­ας τους αλλά και για την ασφά­λεια των Ελλη­νι­κών θαλασ­σών και την απο­φυ­γή ατυ­χη­μά­των τα οποία θα βλά­ψουν το ναυ­τι­κό και του­ρι­στι­κό προ­φίλ της χώρας.
Δεύ­τε­ρον είναι θέμα αντα­γω­νι­στι­κό­τη­τας. Η εξα­σφά­λι­ση σύγ­χρο­νων θαλάσ­σιων υπη­ρε­σιών ανα­βαθ­μί­ζει τη διε­θνή εικό­να της χώρας και ως του­ρι­στι­κό προ­ο­ρι­σμό και ως εμπο­ρευ­μα­τι­κό κόμ­βο. Με άλλα λόγια τα λιμά­νια και οι θάλασ­σες μας γίνο­νται πολύ πιο ασφα­λή και ελκυ­στι­κά σε διε­θνές επί­πε­δο. Ήδη η γει­το­νι­κή μας χώρα, Τουρ­κία, έχει ανα­νε­ώ­σει με σύγ­χρο­να ρυμουλ­κά και ναυα­γο­σω­στι­κά σκά­φη το στό­λο της προ­κει­μέ­νου να αντα­πο­κρι­θεί στις νέες προ­κλή­σεις συμπε­ρι­λαμ­βα­νο­μέ­νων και των διεκ­δι­κή­σε­ών της στην έρευ­να και διά­σω­ση στο Αιγαίο.
Επι­τρέψ­τε μου να σημειώ­σω και μια ακό­μα παρά­με­τρο. Σκε­φτεί­τε στην περί­πτω­ση ενός παρό­μοιου περι­στα­τι­κού με αυτό του Σου­έζ στο λιμά­νι του Πει­ραιά ή στο δίαυ­λο του ναυ­στάθ­μου της Σαλα­μί­νας, τα πιθα­νά προ­βλή­μα­τα για την κίνη­ση των πλοί­ων προς και από την περιοχή.
Η ανα­βάθ­μι­ση των προ­σφε­ρό­με­νων υπη­ρε­σιών ως απο­τέ­λε­σμα της προ­σαρ­μο­γής του εξο­πλι­σμού στην εξε­λιγ­μέ­νη και καθα­ρή (πρά­σι­νη) τεχνο­λο­γία θα συμ­βά­λει ουσια­στι­κά στη διε­ξα­γω­γή ασφα­λέ­στε­ρων, ταχύ­τε­ρων και περισ­σό­τε­ρων εργα­σιών από ρυμουλ­κά και ναυα­γο­σω­στι­κά και τα πλη­ρώ­μα­τά τους. Η αλή­θεια είναι πως έχου­με μία ευκαι­ρία, να αυξή­σου­με το επί­πε­δο ασφά­λειας των Ελλη­νι­κών θαλασ­σών και λιμα­νιών σημα­ντι­κά, νομο­θε­τώ­ντας άμε­σα τις ανα­γκαί­ες προ­δια­γρα­φές. Τώρα είναι η ευκαι­ρία και η στιγ­μή. Η Ένω­ση και οι επι­χει­ρη­μα­τί­ες του κλά­δου είναι έτοι­μοι να ανταποκριθούν.

ΝΑΥΣ: Το ανα­φέ­ρα­τε νωρί­τε­ρα αλλά ιδιαί­τε­ρα σήμε­ρα, στην επο­χή της κλι­μα­τι­κής αλλα­γής, πόσο σημα­ντι­κή είναι και η παρά­με­τρος της προ­στα­σί­ας από περι­στα­τι­κά περι­βαλ­λο­ντι­κής ρύπανσης;

Π. Ξ.: Έχε­τε δίκιο είναι κρί­σι­μη, ζωτι­κής σημα­σί­ας θα έλε­γα, τόσο με περι­βαλ­λο­ντι­κά όσο και με οικο­νο­μι­κά κρι­τή­ρια. Η διέ­λευ­ση των ολο­έ­να και μεγα­λύ­τε­ρων πλοί­ων με αυξη­μέ­νη συχνό­τη­τα ενι­σχύ­ει τον κίν­δυ­νο θαλασ­σί­ων ατυ­χη­μά­των. Πόσο δε μάλ­λον όταν τέτοια ατυ­χή­μα­τα μπο­ρούν να έχουν τρα­γι­κές οικο­λο­γι­κές και οικο­νο­μι­κές συνέ­πειες σε σημα­ντι­κούς του­ρι­στι­κούς προ­ο­ρι­σμούς σε μία ευρύ­τε­ρη θαλάσ­σια περιο­χή, όπως είναι αυτή του Αιγαί­ου ή του Ιονίου.
Σε μεγά­λα ατυ­χή­μα­τα όπως αυτό του “Prestige” στην Ισπα­νία το 2002, όπου το πλοίο κόπη­κε στη μέση και βυθί­στη­κε ανοι­χτά των βορειο­δυ­τι­κών ακτών της Ισπα­νί­ας αλλά και πιο πρό­σφα­τα του “Wakashio” το 2020 στον Άγιο Μαυ­ρί­κιο, όπου πάλι κόπη­κε στα δύο με απο­τέ­λε­σμα 1000 τόνοι βαρύ πετρέ­λαιο μαζούτ να διαρ­ρεύ­σουν στη θάλασ­σα, οι οικο­λο­γι­κές και οικο­νο­μι­κές συνέ­πειες είναι ανυ­πο­λό­γι­στες. Φαντα­στεί­τε ένα τέτοιο ατύ­χη­μα στο κέντρο του Αιγαί­ου και 1000 τόνους μαζούτ να κατευ­θύ­νο­νται στις ακτές των ελλη­νι­κών νησιών.
Αλλά, ας μην πάμε μακριά, αρκεί να σημειώ­σου­με πως την εικο­σα­ε­τία 2000–2020 σημειώ­θη­καν συνο­λι­κά 243 προ­σα­ρά­ξεις στο Αιγαίο και το Ιόνιο πέλα­γος. Θαλάσ­σια ατυ­χή­μα­τα που οδή­γη­σαν σε ναυά­για, περισ­σό­τε­ρο ή λιγό­τε­ρο γνω­στά, όπως του Sea
Diamond στη Σαντο­ρί­νη, του Express Samina έξω από την Πάρο, του Cabrera Βόρεια της Άνδρου, του Αγία Ζώνη στον Σαρω­νι­κό, κ.α. είχαν τρα­γι­κές συνέ­πειες σε ανθρώ­πι­νες ζωές, στη ρύπαν­ση της θαλάσ­σιας και παρά­κτιας περιο­χής αλλά και τερά­στιο οικο­νο­μι­κό κόστος — και όσον αφο­ρά στο ύψος των απο­ζη­μιώ­σε­ων και όσον αφο­ρά στις τοπι­κές του­ρι­στι­κές και αλιευ­τι­κές δρα­στη­ριό­τη­τες. Σήμε­ρα πολ­λά από αυτά τα ναυά­για παρα­μέ­νουν στο βυθό των Ελλη­νι­κών θαλασ­σών, εξα­κο­λου­θώ­ντας να απο­τε­λούν εστί­ες περι­βαλ­λο­ντι­κής και οικο­νο­μι­κής απειλής.
Σε αυτό ακρι­βώς το σημείο ανα­δει­κνύ­ε­ται η επι­τα­κτι­κή ανά­γκη θεσμο­θέ­τη­σης των τεχνι­κών προ­δια­γρα­φών για την επέν­δυ­ση σε σύγ­χρο­να ναυα­γο­σω­στι­κά και ρυμουλ­κά τα οποία θα μπο­ρούν να καλύ­ψουν τις σύγ­χρο­νες ανά­γκες των χωρι­κών υδά­των της χώρας, κάλυ­ψη της ΑΟΖ και διε­νέρ­γεια SAR. Μέσα σε ένα τέτοιο θεσμι­κό πλαί­σιο, το οποίο βελ­τιώ­νει τις συν­θή­κες επέν­δυ­σης και προ­ά­γει τον υγιή αντα­γω­νι­σμό, η αξιο­ποί­η­ση στις Ελλη­νι­κές θάλασ­σες προηγ­μέ­νων ρυμουλ­κών και ναυα­γο­σω­στι­κών με δυνα­τό­τη­τες ανά­πτυ­ξης υψη­λής ταχύ­τη­τας, μεγά­λης ελκτι­κής δύνα­μης, με σύγ­χρο­να συστή­μα­τα πυρό­σβε­σης, αντιρ­ρυ­πα­ντι­κό και ναυα­γο­σω­στι­κό εξο­πλι­σμό (φορη­τές αντλί­ες, κατα­δυ­τι­κό εξο­πλι­σμό κ.α.), δεξα­με­νές απο­θή­κευ­σης πετρε­λαιοει­δών, κ.α. ελα­χι­στο­ποιεί τις επι­πτώ­σεις των προ­α­να­φερ­θέ­ντων ατυ­χη­μά­των για όλους, ενώ πολ­λά από τα περι­στα­τι­κά θα μπο­ρού­σαν ακό­μα και να έχουν αποφευχθεί.

ΝΑΥΣ: Στο περι­στα­τι­κό του Σου­έζ σε συνερ­γα­σία με το Υπουρ­γείο Ναυ­τι­λί­ας και Νησιω­τι­κής πολι­τι­κής προ­σφερ­θή­κα­τε να συν­δρά­με­τε. Δια­θέ­του­με την εμπει­ρία για τέτοιου είδους περιστατικά;

Π. Ξ.: Είμα­στε ένα κατε­ξο­χήν ναυ­τι­κό έθνος με τον μεγα­λύ­τε­ρο εμπο­ρι­κό στό­λο στον κόσμο και τερά­στια πεί­ρα και τεχνο­γνω­σία και στη ρυμούλ­κη­ση και ναυα­γιαί­ρε­ση, υπό τις πλέ­ον δύσκο­λες και αντί­ξο­ες συν­θή­κες. Οι Ελλη­νι­κές ναυα­γο­σω­στι­κές εται­ρί­ες δια­θέ­τουν πλού­σια εμπει­ρία μέσα από τη συμ­με­το­χή τους σε ιδιαί­τε­ρα δύσκο­λα διε­θνή συμ­βά­ντα. Αυτό που χρεια­ζό­μα­στε σήμε­ρα, περισ­σό­τε­ρο από ποτέ, είναι ένα νέο σύγ­χρο­νο θεσμι­κό πλαί­σιο για υψη­λού επι­πέ­δου θαλάσ­σιες υπη­ρε­σί­ες αντί­στοι­χες του επι­πέ­δου της κορυ­φαί­ας παγκο­σμί­ως Ναυ­τι­λί­ας που δια­θέ­του­με, το οποίο θα ανα­βαθ­μί­σει και θα αξιο­ποι­ή­σει ακό­μα περισ­σό­τε­ρο την εκτε­νή τεχνο­γνω­σία που δια­θέ­του­με και θα δημιουρ­γή­σει υγιείς συν­θή­κες ανταγωνισμού.