Σε νέα ρότα ο στόλος των ελληνόκτητων ρυμουλκών

Συνέ­ντευ­ξη στον Πάρη Τσι­ρι­γώ­τη
Email: ptsirigotis@naftemporiki.gr

Πώς αναβαθμίζονται οι επιχειρησιακές δυνατότητες στη διαχείριση των ναυτικών συμβάντων στο Αιγαίο

Στις μεγά­λες επι­χει­ρη­σια­κές δυνα­τό­τη­τες που θα έχουν πλέ­ον τα νέα ρυμουλ­κά και ναυα­γο­σω­στι­κά πλοία στη δια­χεί­ρι­ση των ναυ­τι­κών συμ­βά­ντων στο Αιγαίο ανα­φέ­ρε­ται σε συνέ­ντευ­ξη του στη «Ν» ο πρό­ε­δρος της Ελλη­νι­κής Ένω­σης Πλοιο­κτη­τών Ρυμουλ­κών Παύ­λος Ξηραδάκης.
«Καλό είναι το ελλη­νι­κό κρά­τος να λαμ­βά­νει γρη­γο­ρό­τε­ρα τις απο­φά­σεις στα ζητή­μα­τα ασφα­λεί­ας και να μη νομο­θε­τεί μόνο μετά από σοβα­ρά θαλάσ­σια ατυ­χή­μα­τα δηλώ­νει ο κ. Ξηρα­δά­κης επι­ση­μαί­νο­ντας ότι με τα δυο νέα προ­ε­δρι­κά δια­τάγ­μα­τα ορί­ζο­νται πλέ­ον από το 2024 οι υπο­χρε­ω­τι­κές απαι­τή­σεις ασφα­λεί­ας οι ελκτι­κές δυνά­μεις οι προ­δια­γρα­φές σχε­δί­α­σης και κατα­σκευ­ής των ρυμουλ­κών και ναυα­γο­σω­στι­κών πλοί­ων αλλά­ζει ριζι­κά η δια­χεί­ρι­ση των ναυ­τι­κών συμ­βά­ντων και ατυ­χη­μά­των στον ελλα­δι­κό χώρο.
Επι­ση­μαί­νει ότι η έλευ­ση των νέων πλοί­ων και ναυ­πη­γι­κών επεν­δύ­σε­ων θα προ­α­γά­γει τον υγιή αντα­γω­νι­σμό τη μεγα­λύ­τε­ρη ασφά­λεια στα λιμά­νια και το περι­βάλ­λον καθώς σύμ­φω­να με εκτι­μή­σεις ναυ­τι­λια­κών παρα­γό­ντων στον ελλα­δι­κό χώρο θα βρε­θούν σύντο­μα περί­που 100 νέα πυρο­σβε­στι­κά ρυμουλ­κά έτοι­μα να ανταποκριθούν.
Παρά το γεγο­νός ότι είχα­με τεχνο­γνω­σία και εμπει­ρία σε διε­θνές επί­πε­δο για να βγουν τα σχε­τι­κά προ­ε­δρι­κά δια­τάγ­μα­τα ακο­λού­θη­σε δια­βού­λευ­ση χρό­νων δηλώ­νει ο κ. Ξηρα­δά­κης κάνο­ντας λόγο για μικρο­συμ­φέ­ρο­ντα που ταλα­νί­ζουν τον κλάδο.
Ήδη με αφορ­μή το Π.Δ. 65/2023 για τις νέες προ­δια­γρα­φές των ναυα­γο­σω­στι­κών πλοί­ων έχουν εντα­χθεί στο ελλη­νι­κό νηο­λό­γιο τρία σύγ­χρο­να ρυμουλ­κά ελλη­νι­κών συμ­φε­ρό­ντων ενώ ανα­μέ­νε­ται να προ­στε­θούν ακό­μη άλλα δύο στο κοντι­νό μέλλον.
Ένα από τα πιο πρό­σφα­τα τέτοια ναυα­γο­σω­στι­κά πλοία που ήταν στο λιμά­νι του Πει­ραιά και κατέ­πλευ­σε πρό­σφα­τα και στο λιμά­νι της Θεσ­σα­λο­νί­κης για τη Διε­θνή Έκθε­ση ήταν το «Αιγαί­ον Πέλαγος».
Το συγκε­κρι­μέ­νο ναυα­γο­σω­στι­κό μπο­ρεί να φιλο­ξε­νή­σει 40 άτο­μα έχει δυνα­τό­τη­τα παρα­λα­βής 1.046 κυβι­κών μέτρων πετρε­λαιοει­δών απο­βλή­των και ελκτι­κή δύνα­μη 130 τόνων. Δια­θέ­τει πλή­ρω­μα 14 ατόμων.
Σύμ­φω­να με τον κ. Ξηρα­δά­κη ο σημε­ρι­νός στό­λος της χώρας δεν θα ήταν σε θέση να αντα­πο­κρι­θεί σε ένα σοβα­ρό ναυ­τι­κό ατύχημα.
Ο στό­λος των ρυμουλ­κών ελλη­νι­κής ιδιο­κτη­σί­ας απα­ριθ­μού­σε έως σήμε­ρα περί­που 150 ρυμουλ­κά εκ των οποί­ων τα 110 ήταν σε ενερ­γό υπη­ρε­σία με μέσο όρο ηλι­κί­ας τα 33 χρόνια.

Δεν έχει περά­σει παρά ένα δίμη­νο περί­που από το τότε που εκδη­λώ­θη­κε η πυρ­κα­γιά στο “Fremantle Highway” έξω από τις ακτές της Ολλανδίας

Ζητήματα ασφαλείας

Σε ερώ­τη­ση αν αυτή τη στιγ­μή εξα­κο­λου­θούν να υπάρ­χουν προ­βλή­μα­τα ασφα­λεί­ας στα πλοία ο πρό­ε­δρος της Ένω­σης Ρυμουλ­κών ανα­φέ­ρει: «Δεν έχει περά­σει πάρα ένα δίμη­νο περί­που από τότε που εκδη­λώ­θη­κε η πυρ­κα­γιά στο πλοίο μετα­φο­ράς οχη­μά­των “Fremantle Highway” έξω από τις ακτές της Ολλαν­δί­ας, ανα­δει­κνύ­ο­ντας δύο ζητή­μα­τα: το πρώ­το η εκδή­λω­ση φωτιάς από μπα­τα­ρί­ες λιθί­ου που δια­θέ­τουν τα σύγ­χρο­να αυτο­κί­νη­τα που μετα­φέ­ρο­νται διε­θνώς με πλοία και το δεύ­τε­ρο, η σοβα­ρή πρό­κλη­ση για τις εθνι­κές Αρχές και τις εται­ρεί­ες επι­θα­λάσ­σιας αρω­γής όσον αφο­ρά την αντι­με­τώ­πι­σή της. Το πλοίο μετέ­φε­ρε 2.857 οχή­μα­τα από τη Γερ­μα­νία στην Αίγυπτο.
Ναυ­τι­κά δυστυ­χή­μα­τα με πυρ­κα­γιές είχα­με και στην Ελλά­δα. Να θυμί­σω γρή­γο­ρα το τρα­γι­κό ατύ­χη­μα στη Θεσ­σα­λο­νί­κη το 1998 με το ρυμουλ­κό “Αγ. Γεώρ­γιος” που κόστι­σε τη ζωή σε πέντε ναυ­τι­κούς, αλλά και το περ­σι­νό με το “Euroferry Olympia” έξω από την Κέρ­κυ­ρα, στο οποίο βρή­καν τρα­γι­κό θάνα­το 11 άτομα.
Παρό­τι μάλ­λον άγνω­στο στο ευρύ κοι­νό, η πυρ­κα­γιά ήταν πέρυ­σι η δεύ­τε­ρη αιτία απώ­λειας πλοί­ων παγκο­σμί­ως, καθώς χάθη­καν οκτώ πλοία, ενώ ανα­φέρ­θη­καν περισ­σό­τε­ρα από 200 ατυ­χή­μα­τα, ο μεγα­λύ­τε­ρος αριθ­μός την τελευ­ταία δεκαετία».
Προ­σθέ­τει επί­σης ότι «ειδι­κοί σε διά­φο­ρες χώρες του κόσμου ήδη έχουν αρχί­σει μελέ­τες ως προς τα αίτια και τις συν­θή­κες υπό τις οποί­ες οι μπα­τα­ρί­ες των αυτο­κι­νή­των ή άλλοι παρά­γο­ντες μπο­ρούν να προ­κα­λέ­σουν σοβα­ρά ναυ­τι­κά ατυ­χή­μα­τα πυρκαγιών».
Σημειώ­νε­ται ότι πρό­σφα­τα εκπρό­σω­πος του Διε­θνούς Ναυ­τι­λια­κού Οργα­νι­σμού (ΙΜΟ), με αφορ­μή τα αυξα­νό­με­να συμ­βά­ντα πυρ­κα­γιών σε φορ­τη­γά πλοία, είπε ότι ο Οργα­νι­σμός σχε­διά­ζει το επό­με­νο έτος να θεσπί­σει νέα πρό­τυ­πα ασφα­λεί­ας για τα πλοία που μετα­φέ­ρουν ηλε­κτρι­κά οχήματα.
Ο ΙΜΟ ο οποί­ος εδρεύ­ει στο Λον­δί­νο καθο­ρί­ζει τους κανο­νι­σμούς για την ασφά­λεια στη θάλασσα.
Οι κατευ­θυ­ντή­ριες γραμ­μές θα μπο­ρού­σαν να περι­λαμ­βά­νουν προ­δια­γρα­φές σχε­τι­κά με το πόσο πλή­ρως μπο­ρεί να φορ­τι­στεί μια μπα­τα­ρία. Θα μπο­ρού­σαν επί­σης να κατα­στούν υπο­χρε­ω­τι­κά νέα χημι­κά για την κατά­σβε­ση πυρ­κα­γιών, ειδι­κές κου­βέρ­τες πυρό­σβε­σης, πυρο­σβε­στή­ρες που διεισ­δύ­ουν σε μπα­τα­ρί­ες και μεγα­λύ­τε­ρο κενά μετα­ξύ των ηλε­κτρι­κών οχημάτων.
Ασφα­λι­στι­κές εται­ρεί­ες υπο­στη­ρί­ζουν ότι η πυρ­κα­γιά στο “Fremantle Highway” εστί­α­σε την προ­σο­χή σε ένα πρό­βλη­μα που υπάρ­χει εδώ και αρκε­τό και­ρό: την ανε­παρ­κή πυρο­προ­στα­σία στα πλοία.
«Όλο και περισ­σό­τε­ρος εξο­πλι­σμός με μπα­τα­ρί­ες ιόντων λιθί­ου μετα­φέ­ρε­ται παγκο­σμί­ως ‑ωστό­σο τα συστή­μα­τα πυρό­σβε­σης στα φορ­τη­γά πλοία συχνά είναι ξεπε­ρα­σμέ­να και δεν συμ­βα­δί­ζουν με τις νέες προ­κλή­σεις πυρο­προ­στα­σί­ας«, έχουν ανα­φέ­ρει στε­λέ­χη ασφα­λι­στι­κών υπηρεσιών.

Οι νέες δυνατότητες και η ανάγκη ένταξης στον αναπτυξιακό νόμο

Στις σημα­ντι­κές επι­χει­ρη­σια­κές δυνα­τό­τη­τες που θα έχουν πλέ­ον τα νέα πλοία υπο­στή­ρι­ξης ανα­φέ­ρε­ται ο πρό­ε­δρος της Ελλη­νι­κής Ένω­σης Πλοιο­κτη­τών Ρυμουλ­κών Ναυα­γο­σω­στι­κών Αντιρ­ρυ­πα­ντι­κών Πλοί­ων Υπο­στή­ρι­ξης Υπε­ρά­κτιων Εγκα­τα­στά­σε­ων, Παύ­λος Ξηραδάκης.
Τονί­ζει ότι πλέ­ον είναι ανώ­τε­ρο τα συστή­μα­τα πυρό­σβε­σης που θα δια­θέ­τουν, η ποσό­τη­τα ρίψης νερού αλλά και οι ελκτι­κές ικανότητες.
«Αν ένα πυρο­σβε­στι­κό πλοιά­ριο κάνει ρίψη 600 κυβι­κών νερού στα 50 μέτρα, τα σημε­ρι­νά ρυμουλ­κά μπο­ρούν να εκτο­ξεύ­ουν 2.400 κυβι­κά στα 120 μέτρα, ενώ η δυνα­τό­τη­τα έλξης αυξά­νε­ται από τους 35 τόνους στους 80 τόνους», αναφέρει.
Υπο­γραμ­μί­ζει εξάλ­λου ότι, λόγω των νέων συστη­μά­των πρό­ω­σης, τα νέα ρυμουλ­κά έχουν συστή­μα­τα με ελι­κο­πη­δά­λια, δηλα­δή περι­στρε­φό­με­νες προ­πέ­λες 360 μοι­ρών, κάτι που τους δίνει τη δυνα­τό­τη­τα να επι­χει­ρούν με στα­θε­ρό­τη­τα σε ένα συμ­βάν στο θαλάσ­σιο πεδίο.
«Πρώ­τα τα Ελλη­νι­κά Πετρέ­λαια στον ελλα­δι­κό χώρο, αντι­λαμ­βα­νό­με­να το ρίσκο που περιέ­χει γι’ αυτά η ανυ­παρ­ξία ρυμουλ­κών με πιστο­ποι­η­μέ­νη πυρο­σβε­στι­κή ικα­νό­τη­τα, προ­χώ­ρη­σαν στο αυτο­νό­η­το από το 2012 στη Θεσ­σα­λο­νί­κη και από το 2017 στην Αττι­κή, θεσπί­ζο­ντας νέες προ­δια­γρα­φές στα ρυμουλ­κά που θα δρα­στη­ριο­ποιού­νται στις εγκα­τα­στά­σεις τους, υπο­χρε­ώ­νο­ντας τους πλοιο­κτή­τες να φέρουν πυρο­σβε­στι­κό εξο­πλι­σμό μεγά­λης ικα­νό­τη­τας», επι­σή­μα­νε ο ίδιος.
Πρό­σθε­σε ότι από το 2018 που τέθη­καν σε ισχύ οι προ­δια­γρα­φές και στις εγκα­τα­στά­σεις των ΕΛΠΕ Νότου, η συνο­λι­κή πυρο­σβε­στι­κή ικα­νό­τη­τα των ιδιω­τι­κών ρυμουλ­κών που δρα­στη­ριο­ποιού­νται εκεί υπερ­βαί­νει κατά πολύ εκεί­νη του Πυρο­σβε­στι­κού Σώματος.

Ο στό­λος των ρυμουλ­κών και ναυα­γο­σω­στι­κών πλοί­ων θα πρέ­πει να εντα­χθεί στον ανα­πτυ­ξια­κό νόμο

Εργαλεία χρηματοδότησης

Ο στό­λος των ρυμουλ­κών και ναυα­γο­σω­στι­κών πλοί­ων για να μπο­ρέ­σει να εκσυγ­χρο­νι­στεί με «πρά­σι­να» κρι­τή­ρια και νέες τεχνο­λο­γί­ες, σύμ­φω­να και με τους κανο­νι­σμούς του ΙΜΟ, θα πρέ­πει να εντα­χθεί στον ανα­πτυ­ξια­κό νόμο 4887/2022 τονί­ζει ο κ. Ξηρα­δά­κης, υπο­γραμ­μί­ζο­ντας ότι κάτι τέτοιο θα δώσει τη δυνα­τό­τη­τα στον στό­λο να μπο­ρεί να συμ­με­τέ­χει σε ευρω­παϊ­κή χρη­μα­το­δό­τη­ση μέσα από το Ταμείο Ανά­πτυ­ξης και Ανθεκτικότητας.
Τονί­ζει ότι στο άρθρο 129 παρά­γρα­φος 17 ο ισχύ­ων νόμος αίρει τον ρητό απο­κλει­σμό της χρη­μα­το­δό­τη­σης επεν­δύ­σε­ων στη ναυ­πη­γία και ορί­ζει ότι: Με κοι­νή από­φα­ση των Υπουρ­γών Ανά­πτυ­ξης και Επεν­δύ­σε­ων και Ναυ­τι­λί­ας και Νησιω­τι­κής Πολι­τι­κής μπο­ρεί να προ­κη­ρυ­χθεί, κατ’ εξαί­ρε­ση, καθε­στώς στον τομέα της ναυ­πη­γί­ας, κατό­πιν προη­γού­με­νης έγκρι­σης της Ευρω­παϊ­κής Επιτροπής.
Ήδη, προ­σθέ­τει, υπάρ­χει και σχε­τι­κή μελέ­τη της Ένω­σης Ρυμουλ­κών που απο­δει­κνύ­ει ότι ο νόμος που άφο­ρα τις ναυ­πη­γι­κές δρα­στη­ριό­τη­τες για πρά­σι­νη μετά­βα­ση έχει τρο­πο­ποι­η­θεί στην Ε.Ε. από το 2017.
Ο πρό­ε­δρος των ρυμουλ­κών δηλώ­νει ότι οι ιδιο­κτή­τες των σκα­φών θα πρέ­πει να συμπε­ρι­λη­φθούν στο πρό­γραμ­μα για τη χρη­μα­το­δό­τη­ση της ναυ­πή­γη­σης νέων πλοί­ων που θα χρη­σι­μο­ποιούν πιο φιλι­κά προς το περι­βάλ­λον καύ­σι­μα στα ελλη­νι­κά ναυ­πη­γεία, καθώς και πλοί­ων που θα μπο­ρούν να αντε­πε­ξέλ­θουν καλύ­τε­ρα στις τελευ­ταί­ες τάσεις όσον αφο­ρά το αυξα­νό­με­νο μέγε­θος των κρουα­ζιε­ρό­πλοιων και των πλοί­ων μετα­φο­ράς εμπορευματοκιβωτίων.

Τι ζητεί από το υπουργείο

Ο κ. Ξηρα­δά­κης ανα­φέ­ρει ότι πρό­σφα­τα εκδό­θη­κε η υπουρ­γι­κή από­φα­ση για τις εται­ρεί­ες αντιρ­ρύ­παν­σης που εκκρε­μού­σε από το 1998 και ανα­φέ­ρε­ται σχε­τι­κά με τις τεχνι­κές απαι­τή­σεις που θα πρέ­πει να έχει μια εται­ρεία προ­κει­μέ­νου να πιστο­ποι­η­θεί για να παρέ­χει υπη­ρε­σί­ες αντιρρύπανσης.
Τονί­ζει ότι αυτό που εκκρε­μεί είναι το θέμα της νομο­θε­σί­ας με τις υπε­ρά­κτιες δρα­στη­ριό­τη­τες, καθώς δεν έχει βγει ακό­μα η κοι­νή υπουρ­γι­κή από­φα­ση μετα­ξύ των υπουρ­γεί­ων Ναυ­τι­λί­ας και  νέρ­γειας όσον αφο­ρά τα μέτρα ασφά­λειας που θα προ­βλέ­πο­νται για τις υπε­ρά­κτιες δρα­στη­ριό­τη­τες, δηλα­δή για τις εται­ρεί­ες που θα επι­χει­ρή­σουν γεω­τρή­σεις για πετρέ­λαιο ή φυσι­κό αέριο στη χώρο μας.
Ο πρό­ε­δρος των Ένω­σης Ρυμουλ­κών ανα­φέ­ρει εξάλ­λου ότι ο κλά­δος θα πρέ­πει να εντα­χθεί άμε­σα στον επι­χει­ρη­σια­κό σχε­δια­σμό του υπουρ­γεί­ου Ναυ­τι­λί­ας και Πολι­τι­κής Προ­στα­σί­ας προ­κει­μέ­νου να μπο­ρεί να συμ­με­τέ­χει άμε­σα σε συμ­βά­ντα που λαμ­βά­νουν χώρο στον θαλάσ­σιο χώρο, επι­ση­μαί­νο­ντας ότι η γει­το­νι­κή Τουρ­κία έχει εντά­ξει ήδη έναν σημα­ντι­κό αριθ­μό ναυα­γο­σω­στι­κών πλοί­ων στο δυνα­μι­κό της για την έρευ­να και διά­σω­ση. Υπο­γραμ­μί­ζει επί­σης ως ανα­γκαία τη δημιουρ­γία ναυα­γο­σω­στι­κών σταθ­μών σε διά­φο­ρα επι­κίν­δυ­να σημεία λόγω των επι­κρο­του­σών συν­θη­κών (και­ρι­κές συν­θή­κες, θαλάσ­σια, κυκλο­φο­ρία κ.ά.), κάτι που όπως δηλώ­νει υπο­στη­ρί­ζει και σχε­τι­κή έρευ­να του Εθνι­κού Μετσό­βιου Πολυτεχνείου.
Μία από αυτές τις ζώνες τονί­ζει ως παρά­δειγ­μα, είναι το στε­νό του Καφη­ρέα, που το χαρα­κτη­ρί­ζει ως «επι­κίν­δυ­νο πέρα­σμα». Δηλώ­νει ότι οι ακτές στο συγκε­κρι­μέ­νο σημείο βρί­σκο­νται σε πολύ κοντι­νή από­στα­ση απ’ όπου περ­νά­νε τα περισ­σό­τε­ρο πλοία, ενώ οι κακές και­ρι­κές συν­θή­κες ιδιαί­τε­ρα τη χει­με­ρι­νή περί­ο­δο στη συγκε­κρι­μέ­νη θαλάσ­σια περιο­χή εγκυ­μο­νούν κινδύνους.
Υπο­γραμ­μί­ζει, εξάλ­λου, ένα ακό­μα σημείο, αυτό στα διε­θνή ύδα­τα ανοι­χτά του Γυθεί­ου, όπου κάθε μήνα πραγ­μα­το­ποιού­νται περί­που 70 μεταγ­γί­σεις πετρε­λαί­ου από τάν­κερ σε τάν­κερ (ship to ship transfer).
Όπως τονί­ζει ο κ. Ξηρα­δά­κης από τα ελλη­νι­κά χωρι­κά ύδα­τα διέρ­χο­νται κάθε χρό­νο χιλιά­δες πλοία γιγα­ντιαί­ων δια­στά­σε­ων και η συν­δρο­μή των ρυμουλ­κών σε περί­πτω­ση ατυ­χή­μα­τος είναι κομ­βι­κής σημα­σί­ας αφού την εικο­σα­ε­τία 2000–2020 σημειώ­θη­καν συνο­λι­κά 243 προ­σα­ρά­ξεις στο Αιγαίο και το Ιόνιο πέλαγος.
Συμπλη­ρώ­νει, εξάλ­λου, ότι η πολι­τεία θα πρέ­πει να ανα­λο­γι­στεί και την πιθα­νή εμπλο­κή των ναυα­γο­σω­στι­κών πλοί­ων στις επι­χει­ρή­σεις διά­σω­σης των μετα­να­στών, λαμ­βά­νο­ντας υπό­ψη τις εξαι­ρε­τι­κές επι­χει­ρη­σια­κές δυνα­τό­τη­τές τους σε σχέ­ση με τα άλλα πλοία που επι­χει­ρούν σήμερα.